Το ηχηρό «Οχι» των Ιταλών στο δημοψήφισμα για τη συνταγματική αναθεώρηση δεν ισοδυναμεί με απόρριψη της Ε.Ε. και του ευρώ, όπως ισχυρίστηκαν οι λαϊκιστές στην Ευρωζώνη. Δεδομένου, όμως, ότι οδηγεί σε παραίτηση του Ιταλού πρωθυπουργού Ματέο Ρέντσι, αποτελεί πλήγμα για την Ευρώπη σε μια στιγμή που οι ηγέτες της αγωνίζονται να βρουν μια αξιόπιστη στάση απέναντι στο Brexit, στην εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ και στα επίμονα οικονομικά δεινά των χωρών τους.
Επιπλέον, προσθέτει ακόμη μία χώρα στον κατάλογο των χωρών της Ε.Ε. που θα ασχολούνται με την πολιτική τους κατάσταση το 2017, οπότε θα προσέλθουν στις κάλπες Ολλανδοί, Γάλλοι, Γερμανοί και ίσως Βρετανοί. Πιο άμεσα και παρά τη σχετικά ήπια αντίδραση που είχαν οι αγορές τη Δευτέρα, εντείνεται η ανησυχία για τον προβληματικό τραπεζικό τομέα της Ιταλίας και τις προοπτικές της τρίτης οικονομίας της Ευρωζώνης.
Περιπλέκονται, έτσι, οι υπολογισμοί της ΕΚΤ, η οποία συνεδριάζει αύριο για το μέλλον του αμφιλεγόμενου προγράμματος αγορών ομολόγων. «Δεν πρόκειται να οδηγήσει την Ιταλία σε κρίση», υποστηρίζει ο Μαρέλ Φράτζσερ, επικεφαλής του οικονομικού ινστιτούτου DIW του Βερολίνου, πρώην ανώτερος υπάλληλος της ΕΚΤ. Εκτιμά, όμως, πως «σημαίνει χάσιμο χρόνου για μια χώρα που αντιμετωπίζει τεράστια προβλήματα με τις τράπεζές της, το ιλιγγιώδες χρέος της και την υψηλή ανεργία». Ο Ρέντσι, που για τους Ευρωπαίους αποτελεί παράγοντα σταθερότητας σε μια χώρα συνηθισμένη στην πολιτική αστάθεια επί δεκαετίες, πήρε λίγο περισσότερο από το 40%, πολύ λιγότερο από ό,τι προέβλεπαν οι δημοσκοπήσεις.
Λίγες ημέρες νωρίτερα, ο επίσης κεντροαριστερός πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ δέχθηκε την πραγματικότητα και ανακοίνωσε ότι δεν θα διεκδικήσει δεύτερη θητεία στην προεδρία. Η παραίτηση του Ρέντσι ενδέχεται να οδηγήσει σε πρόωρες εκλογές την Ιταλία το 2017. Αν και οι πιθανότητες είναι μικρές, το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος αυξάνει τον κίνδυνο να ενισχυθεί το Κίνημα των Πέντε Αστέρων που εναντιώνεται στο ευρώ. Μετά το δημοψήφισμα στη Βρετανία, είναι η δεύτερη φορά σε ένα εξάμηνο που ο ηγέτης μιας μεγάλης χώρας της Ε.Ε. συνέδεσε το πολιτικό του μέλλον με την έκβαση ενός δημοψηφίσματος και έχασε. Και αυτό το καρπούνται όσες δυνάμεις εναντιώνονται στην Ε.Ε. «Οι Ιταλοί απέρριψαν τον Ρέντσι και την Ε.Ε.», έγραψε στο Twitter η Μαρίν Λεπέν του Εθνικού Μετώπου της Γαλλίας. Σε αντίθεση με τη Βρετανία, όμως, στην Ιταλία οι δημοσκοπήσεις φέρουν μια σημαντική πλειονότητα των Ιταλών να υποστηρίζουν τόσο την Ε.Ε. όσο και το ευρώ. Τους έπεισαν να ψηφίσουν «Οχι» όλα τα μεγάλα κόμματα της Ιταλίας πλην του Δημοκρατικού Κόμματος του Ρέντσι.
Επομένως η ήττα του Ρέντσι, την ίδια ημέρα που οι Αυστριακοί αποφάσισαν την ήττα ενός ακροδεξιού υποψηφίου στις προεδρικές τους εκλογές, δεν είναι τόσο απόρριψη της Ευρώπης και του πολιτικού κατεστημένου αλλά μάλλον εσφαλμένος υπολογισμός του απερχόμενου πρωθυπουργού της Ιταλίας. Οπως επισημαίνει ο Νίκολας Σπίρο της Lauressa Advisory, «όταν προκηρύσσει δημοψήφισμα ένας πρωθυπουργός που πήρε την εξουσία με εσωκομματικό πραξικόπημα σε μια χώρα που αγωνίζεται να βγει από τριπλή ύφεση, ας περιμένει αρνητικό αποτέλεσμα». Υπάρχουν, όμως, επιπτώσεις για την Ευρώπη, οι ηγέτες της οποίας θα παρουσιάσουν το όραμά τους για τη μετά το Brexit Ε.Ε. τον Μάρτιο στην πρωτεύουσα της Ιταλίας, στην 60ή επέτειο της Συνθήκης της Ρώμης. Αγνωστο ποιος θα είναι ο οικοδεσπότης.
Τον ίδιο μήνα οι Ολλανδοί θα προσέλθουν στις κάλπες και η Βρετανίδα πρωθυπουργός Τερέζα Μέι θα ενεργοποιήσει το άρθρο 50 εγκαινιάζοντας μια διετή αντίστροφη μέτρηση για το Brexit. Εναν μήνα αργότερα, θα διεξαχθεί ο πρώτος γύρος των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία. Οι δημοσκοπήσεις κατατείνουν σε μάχη ανάμεσα στη Λεπέν και τον Φιγιόν, που υποστηρίζει τη ριζική αναδιάρθρωση της γαλλικής οικονομίας με μαζικές απολύσεις στον δημόσιο τομέα και κατάργηση του 35ώρου. Ο Φιγιόν προτείνει πέντε δημοψηφίσματα: για να ενσωματωθεί στο σύνταγμα ο ισοσκελισμένος προϋπολογισμός, για τη μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης, για τη διάλυση του συνταξιοδοτικού συστήματος, για τα ποσοστά των μεταναστών και για τη μείωση του αριθμού των βουλευτών. Πολύ περισσότερο από το ιταλικό δημοψήφισμα, οι εκλογές στη Γαλλία θα διακυβεύσουν το μέλλον της Ευρώπης και την πολιτική της κατεύθυνση.
Πηγή: kathimerini.gr / reuters.com
