Αν επανεκλεγεί ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, θα πρέπει να ευχαριστήσει την καλή του τύχη που τα κονδύλια για την περίθαλψη βρίσκονται εκτός ελέγχου. Αν υπήρχε όριο δαπανών στο Medicare, ο δείκτης ανεργίας πιθανότατα θα ήταν διψήφιος.
Οι εκτός ελέγχου δαπάνες για την περίθαλψη είναι η μόνη στήριξη της οικονομίας την οποία δεν μπορούν να «παγώσουν» οι Ρεπουμπλικανοί. Κατά τα λοιπά, βγείτε αργά τη νύχτα σε κάποιες από τις σκοτεινότερες αμερικανικές πόλεις. Είτε στο Κλίβελαντ είτε στη Βαλτιμόρη είτε στο Σεντ Λούις, μοιάζει σαν το μοναδικό πράγμα που φωτίζει τη σκοτεινιά να είναι ένα μεγάλο νοσοκομείο σαν λαμπερή πολιτεία. Και γι’ αυτό μπορούμε να ευχαριστήσουμε το Μedicare και το Medicaid.
Επίσης, αν ιδίως το Medicare δεν ήταν εκτός ελέγχου, πολλοί απόφοιτοι μέσης εκπαίδευσης θα δυσκολεύονταν ακόμα περισσότερο να βρουν δουλειά. Σύμφωνα με έρευνα του 2011, αυτή καθεαυτήν η περίθαλψη πρόσθεσε στην οικονομία μισό εκατομμύριο θέσεις εργασίας τα χρόνια της ύφεσης. Οχι μόνο για αποφοίτους μέσης εκπαίδευσης σε θέσεις φρουρών ασφαλείας και μαγείρων, αλλά και για τεχνικούς.
Οι δαπάνες για την περίθαλψη είναι εκείνες που δημιουργούν τις «μέτριας ειδίκευσης» θέσεις που πρέπει να προωθήσουμε σήμερα στη θέση των ανειδίκευτων. Πολλοί απόφοιτοι μέσης εκπαίδευσης κερδίζουν περισσότερα από πτυχιούχους. Χάρις στα εκτός ελέγχου κονδύλια, υπάρχει μια κάποια λύση για τη μεσαία τάξη.
Και όλα αυτά έχουν μια κεϊνσιανή χροιά η οποία αντισταθμίζει τις περικοπές δαπανών που διαρκώς εφαρμόζουν οι πολιτειακές και τοπικές κυβερνήσεις. Η ύφεση αυτή ήταν η πρώτη στην οποία αντιδράσαμε μειώνοντας τις θέσεις του Δημοσίου. Η απασχόληση στο κράτος μειώθηκε στα χαμηλότερα επίπεδα από το 1968. Οι περικοπές που επέβαλαν οι ρήτρες ισοσκέλισης σε πολλούς πολιτειακούς προϋπολογισμούς ανακόπτουν την πραγματική ανάκαμψη.
Από την άλλη, το Medicare συνεχίζει ακάθεκτο και κάνει ό,τι κάνουν και όλες οι άλλες δαπάνες για την περίθαλψη. Κατά μια έννοια, οι θέσεις που προκύπτουν από αυτή την αυτόματη ομοσπονδιακή στήριξη είναι θέσεις Δημοσίου, καθώς πολύς κόσμος στην περίθαλψη οφείλει τη δουλειά του στα κονδύλια του Medicare που αυξάνονται διαρκώς.
Για έναν Σοσιαλδημοκράτη σαν εμένα, το πρόβλημα -τουλάχιστον σε αυτή τη συγκεκριμένη οικονομία- δεν είναι ότι τα κονδύλια της περίθαλψης μένουν ανεξέλεγκτα, αλλά πως όλες αυτές οι δαπάνες μοιάζουν να μας αφαιρούν διαρκώς εισόδημα. Είναι αναποτελεσματικές και περιττές, εν μέρει γιατί τα Medicare και Medicaid δεν είναι αρκετά μεγάλα για να επιτρέψουν στην κυβέρνηση να υπαγορεύσει τιμές. Οσο μικρότερη συμμετοχή έχει η κυβέρνηση στις δαπάνες περίθαλψης τόσο λιγότερο ικανή είναι να διατηρήσει χαμηλές τις τιμές.
Ας δούμε, όμως, τη θετική πλευρά. Τουλάχιστον τα κονδύλια συνεχίζουν να ρέουν. Αν ήμασταν Ρωσία, θα είχαμε την Gazprom. Στις ΗΠΑ έχουμε την περίθαλψη. Αν η χώρα βρίσκεται σε «ελεγχόμενη» ύφεση, οι δαπάνες για το Μedicare είναι εκείνες που διατηρούν τον έλεγχο και την οικονομία σε τροχιά. Οι McDonald’s, Wendy’s, Microsoft, General Electric, ακόμα και η Caterpillar, κατά κάποιο τρόπο εξαρτώνται από τις καταναλωτικές δαπάνες εκατομμυρίων Αμερικανών, οι οποίοι εργάζονται απλώς γιατί τα κονδύλια είναι εκτός ελέγχου. Αν καταργηθεί το Μedicare, το μη μισθολογικό εργατικό κόστος θα αυξηθεί. Αν περιορισθεί στα κουπόνια, κάπως περισσότερες εταιρείες θα προσφέρουν τουλάχιστον κάτι. Ναι, είναι απλώς άλλο ένα μη μισθολογικό κόστος, και η περίθαλψη των συνταξιούχων μπορεί να γίνει από τις πλέον απρόβλεπτες. Πώς θα φέρουμε επενδύσεις που θα δημιουργήσουν περίβλεπτες θέσεις εργασίας, αν δημιουργήσουμε ακόμα μεγαλύτερη αβεβαιότητα σχετικά με αυτό το κόστος;
Αυτό ακριβώς θα κάνουν οι Ρεπουμπλικανοί με το σχέδιο προϋπολογισμού του Πολ Ράιαν. Μην πιστέψετε πως το σχέδιο αυτό αφορά απλώς τη μεταφορά του κόστους περίθαλψης στους φτωχούς ή ακόμα και στη μεσαία τάξη ή και στη μητέρα του. Αναπόφευκτα το κόστος θα μεταφερθεί και στους παγκόσμιους εταιρικούς πρωταθλητές μας. Δεν είναι ήδη αρκετά μεγάλο το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ;
Ισως τα εκτός ελέγχου κονδύλια να είναι εν τέλει αυτά που θα ανακηρύξουν και πάλι νικητή τον Μπαράκ Ομπάμα.
Του Thomas Geoghegan/Bloomberg
