Στην ομιλία του στο Κογκρέσο ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν περιέγραψε τους στόχους για μία χώρα, η οποία επανακάμπτει μετά την πανδημία του κορωνοϊού. «Σήμερα μετά 100 ημέρες θητείας μπορώ να διατυπώσω το εξής, ότι η Αμερική βρίσκεται και πάλι σε κίνηση, μετασχηματίζοντας τον κίνδυνο σε δυνατότητα, την κρίση σε ευκαιρία, την αναδίπλωση σε δύναμη», είπε. Μόλις τρεις μήνες ως πρόεδρος των ΗΠΑ, ο κ. Μπάιντεν αναφέρθηκε στην τεράστια δέσμη μέτρων των σχεδόν 2 τρισεκατομμμυρίων δολαρίων σε βάθος δεκαετίας για τη φροντίδα των παιδιών, την εκπαίδευση, την άδεια μετ’ αποδοχών και την επέκταση των φοροαπαλλαγών επί του εισοδήματος και για τις οικογένειες με παιδιά. Αυτά τα μέτρα λαμβάνονται πέραν εκείνων για την ανακούφιση από τις επιπτώσεις της πανδημίας ύψους 1,9 τρισ. δολαρίων, που ήδη εγκρίθηκαν, καθώς και του προγράμματος των 2,3 τρισ. δολαρίων για τις υποδομές. Πρόκειται για μία τολμηρότατη ατζέντα αλλά είναι εφικτή και είναι και σοφή;
Οι προθέσεις του κ. Μπάιντεν είναι αξιοθαύμαστες. Εχει δίκιο να δίνει προτεραιότητα στο να προσφερθούν ευκαιρίες στους φτωχούς και στους κοινωνικά μειονεκτούντες. Εχει επίσης δίκιο να συνδυάζει τις μακροπρόθεσμες αυξήσεις δαπανών με τα σχέδια αύξησης φόρων, επειδή οι περισσότερες από αυτές τις δαπάνες, όσο και αν είναι επιθυμητές, δεν θα μπορέσουν να αυτοχρηματοδοτηθούν. Και είναι λογικό, όπως προτείνει ο Αμερικανός πρόεδρος, να στοχεύσει εκείνους που είναι σε θέση να το αντέξουν οικονομικά, αντιστρέφοντας την τάση όξυνσης της οικονομικής ανισότητας.
Ειδικότερα, προτείνει τον διπλασιασμό του ανώτατου συντελεστή φόρου επί των κεφαλαιακών κερδών και των μερισμάτων στο 43,4% (συμπεριλαμβανομένου του 3,8% του φόρου περίθαλψης Medicare, που εισήγαγε ο πρώην πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα). Τέτοιας κλίμακας δαπάνες άνευ σπατάλης είναι πολύ μεγαλύτερη πρόκληση από όση φαίνεται πως σκέφτεται ο Τζο Μπάιντεν. Και όταν πρόκειται για φόρους, η υπόσχεση ότι το πλουσιότερο 0,3% του πληθυσμού της χώρας θα πληρώσει για τα πάντα δείχνει μη αληθοφανές και ίσως ρέπει προς την ανεντιμότητα. Υπάρχει ο κίνδυνος τα κέρδη για τους εκτιμώμενους ως δικαιούχους να είναι μειωμένα εν συγκρίσει με όσα είχαν σχεδιαστεί και το μεγαλύτερο βάρος να μην το επωμισθεί μόνο μία ομάδα ανθρώπων στην κορυφή της οικονομικής πυραμίδας.
Στις δημόσιες δαπάνες για να πιάσουν τόπο τα χρήματα απαιτείται προσοχή και στην παραμικρή λεπτομέρεια. Οι υποσχέσεις να δαπανηθεί μισό τρισεκατομμύριο εδώ και μισό τρισεκατομμύριο εκεί υποδηλώνουν ότι στόχος είναι η ίδια η δαπάνη αυτή καθεαυτή – δηλαδή όσο μεγαλύτερος αυτός ο στόχος τόσο καλύτερος. Κανονικά ο σκοπός θα έπρεπε να ήταν αυτό που θα αγοραστεί με τα κονδύλια και μάλιστα με το χαμηλότερο αντίτιμο. Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλές πτυχές των σχεδίων του Μπάιντεν είναι στην πραγματικότητα δαπανηρές εξαρχής, όπως για παράδειγμα, το γεγονός πως απαιτούν από τους εργολάβους του δημόσιου τομέα σε ομοσπονδιακό επίπεδο να πληρώνουν υψηλότερους μισθούς από τους ισχύοντες στην αγορά, ενισχύοντας τη διαπραγματευτική δύναμη των συνδικάτων και θέτοντας περισσότερα εμπόδια στις εισαγωγές.
Η καθολική πρόσβαση στο ευρυζωνικό Διαδίκτυο είναι εξαιρετικά επιθυμητή και θα επιτευχθεί με τρόπο είτε οικονομικό και αποτελεσματικό είτε δαπανηρά ανοργάνωτο. Δύο χρόνια δωρεάν στα πανεπιστήμια των κοινοτήτων ίσως μεταφράζονταν σε εκτεταμένη κατάρτιση σε δεξιότητες που ζητούν οι εργοδότες, αλλά και σε καλύτερους μισθούς και πιο γρήγορη ανάπτυξη. Ισως, πάλι, θα μπορούσαν να προκαλέσουν καθυστερημένη ένταξη στο εργατικό δυναμικό με απώλεια μισθών χωρίς αντισταθμιστικό όφελος. Τέλος, με τόσο σοβαρό ποσοστό σχολικής διαρροής, το να οριστεί υποχρεωτική η δωδεκαετής φοίτηση μοιάζει με πιο επιτακτική προτεραιότητα.
Πηγή: kathimerini.gr / bloomberg.com
