Του Ευάγγελου Μυτιληναίου*

Με ενδιαφέρον παρακολουθεί η ενεργειακή αγορά της Ελλάδας, και όχι μόνον, την προσπάθεια φιλικής προσέγγισης της Κομισιόν από τη Ρωσική Gazprom. Η προσπάθεια ξεκίνησε τον περασμένο μήνα, όταν ο πρόεδρος της Ρωσικής κυβέρνησης, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, έστειλε επιστολή στον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής, Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, με την οποία του ζητούσε τη συμμετοχή της ίδιας της Gazprom στην επίσημη «προανάκριση» που διενεργεί η Επιτροπή Ανταγωνισμού της Κομισιόν σχετικά με καταχρηστικές πρακτικές που (πιθανόν) ακολουθεί η Gazprom σε ορισμένα κράτη-μέλη της Ε.Ε., πρακτικές που εικάζει η Επιτροπή, ότι πηγάζουν από τη δεσπόζουσα θέση που κατέχει η Gazprom στην Ευρωπαϊκή αγορά.

Το αίτημα του Ντμίτρι Μεντβέντεφ έγινε δεκτό και εκπρόσωπος της Ρωσίας (και της Gazprom φυσικά) ορίστηκε αμέσως ο αναπληρωτής Υπουργός Ενέργειας, Anatoly Yanovsky.
Την ικανοποίηση της Gazprom εξέφρασε ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος της, Αλεξάντερ Μεντβέντεφ (συνωνυμία με τον Πρόεδρο), ο οποίος παράλληλα εξέφρασε την πεποίθηση, ότι θα βρεθεί λύση και για τα δύο μέρη σύντομα, σε 3-4 μήνες το πολύ.

Οι εξελίξεις αυτές έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Ελλάδα, καθώς συμβαίνουν λίγες μέρες πριν την κατάληξη των διαπραγματεύσεων μεταξύ Gazprom και ΔΕΠΑ για τη μείωση των τιμών φυσικού αερίου στα επίπεδα «των άλλων Ευρωπαϊκών χωρών για μακροχρόνιες συμβάσεις», σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΔΕΠΑ, Χ. Σαχίνη αλλά και για άλλα σημαντικά θέματα, όπως η φόρμουλα τιμολόγησης, τα νέα επίπεδα take-or-pay, κά.

Η επικείμενη(;) - σε 3-4 μήνες κατά δήλωση Μεντβέντεφ - συνολική συμφωνία Κομισιόν – Gazprom για την Ευρωπαϊκή αγορά φέρνει σε δύσκολη θέση τη ΔΕΠΑ, η οποία στο διάστημα που απομένει μέχρι 27/12/2013, οπότε και λήγουν οι διαπραγματεύσεις, έχει περιορισμένες επιλογές:

1. Εάν συμφωνήσει σε μείωση των τιμών 10-15% και μερικούς μήνες αναδρομικότητα, θα έρθει σε ευθεία σύγκρουση με τους πελάτες της (Βιομηχανίες, Ηλεκτροπαραγωγούς, Οργανισμούς Καταναλωτών, κτλ.), οι οποίοι ευλόγως θα διαμαρτύρονται, γιατί να πληρώνουν ακόμα το αέριο 15-20% παραπάνω από τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες και γιατί η αναδρομικότητα δεν πήγε μέχρι το 2010, όπως σε άλλες Ευρωπαϊκές εταιρίες, οι οποίες βέβαια (όπως θα κάνει και η ΔΕΠΑ) το μετακύλησαν στους πελάτες τους. Το πλεονέκτημα της λύσης αυτής είναι, ότι η όποια αναδρομικότητα δίνει άμεσα ρευστότητα σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά και η τιμή του αερίου θα προσαρμοστεί επίσης άμεσα προς τα κάτω, όχι σε ευρωπαϊκά επίπεδα αλλά χαμηλότερα από ό,τι πληρώνουμε τώρα σε κάθε περίπτωση.

2. Να λήξουν στις 27 Δεκεμβρίου 2013 οι διαπραγματεύσεις χωρίς αποτέλεσμα και να ακολουθήσει μονομερής προσφυγή της ΔΕΠΑ στη Διαιτησία. Το μειονέκτημα της λύσης αυτής είναι ότι δεν δίνει τίποτα στον καταναλωτή άμεσα (ούτε χαμηλότερη τιμή ούτε αναδρομικότητα). Το πλεονέκτημα είναι, ότι το αποτέλεσμα της Διαιτησίας (με επιπλέον όμως καθυστέρηση ενός-δύο ετών) θα είναι πιθανότατα ευνοϊκότερο (έως πολύ ευνοϊκότερο) για τη ΔΕΠΑ με αναδρομική ισχύ, ειδικά μετά τη διαφαινόμενη συμφωνία Gazprom – Ευρ. Επιτροπής την Άνοιξη του 2014.

3. Υπάρχει και μια τρίτη λύση, η οποία είναι και η πρόταση του υπογράφοντος:

Η Gazprom εξαντλεί τα περιθώρια της και υπογράφει μία καλή συμφωνία με τη ΔΕΠΑ κοντά στα επίπεδα των άλλων ευρωπαϊκών χωρών και δείχνει έμπρακτα τη θέλησή της να βοηθήσει την Ελλάδα, μία παραδοσιακά φιλική χώρα, η οποία περνάει μεγάλη οικονομική κρίση. Η εξάντληση των περιθωρίων θα μπορούσε να είναι μείωση τιμών κατά 20% τουλάχιστον, σε σχέση με τα τρέχοντα επίπεδα και αναδρομικότητα από τα μέσα του 2011.

Επιπλέον, για να είναι και η ΔΕΠΑ καλυμμένη, να προβλέπεται ότι η συμφωνία αυτή θα προσαρμοστεί ανάλογα με την τελική συμφωνία Gazprom – Κομισιόν με τρόπο απόλυτα αντικειμενικό.

Αν προκριθεί η τρίτη αυτή λύση, η Gazprom:

Δείχνει πολύ καλή θέληση στην Ευρώπη εν όψει της τελικής διευθέτησης Επιτροπής – Gazprom.

Δείχνει εξαιρετικά καλή θέληση προς την Ελλάδα και «βοηθάει» πολιτικά τον Αντ. Σαμαρά στο βαθμό που ο ίδιος ο πρωθυπουργός έχει εμπλακεί στην Εθνική αυτή προσπάθεια, σε μία δύσκολη πολιτική συγκυρία.

Βοηθάει άμεσα τις Ελληνικές Επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.

Για τη ΔΕΠΑ:

Είναι μία πολύ καλή συμφωνία που την «αποκαθιστά» στα μάτια των καταναλωτών.

Αυξάνει καθέτως την αξία της εν όψει ιδιωτικοποίησης.

Οι χαμηλότερες τιμές βοηθούν δραστικά το υπέρ-πιεστικό ταμειακό έλλειμμα της χώρας στο χώρο της ενέργειας.

Απαντάει με τον καλύτερο τρόπο στους εγχώριους επικριτές για τους μέχρι τώρα χειρισμούς της στην διαπραγμάτευση.

Ελπίζω και εύχομαι να προκριθεί η τρίτη λύση και η διαπραγμάτευση να λήξει επιτυχώς. Η προσφυγή στη Διαιτησία δεν συμφέρει κανέναν, μπορεί όμως να καταστεί αναπόφευκτη για την Ελλάδα, αν η Ρωσία επιμένει σε τιμές και όρους εκτός της ευρωπαϊκής πραγματικότητας.

*Ο κ. Μυτιληναίος είναι Πρόεδρος του Ομίλου Μυτιληναίος.

Το παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε στην "Καθημερινή της Κυριακής"