του JOHN FOLLEY
Οι μοναδικοί κερδισμένοι από τη διαμάχη δεκαετιών σχετικά με κρατικές επιδοτήσεις προς τις Airbus και Boeing είναι οι ίδιες οι αεροναυπηγικές εταιρείες. Η γνωμοδότηση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, την Τετάρτη, πυροδότησε νέα μάχη δασμών μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ, θύματα της οποίας είναι οι καταναλωτές των δύο χωρών. Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες υποστηρίζουν –ορθώς– εδώ και δεκαετίες πως κάθε πλευρά διοχετεύει χρήματα και άλλα προνόμια στον εθνικό της πρωταθλητή. Η εκεχειρία που είχε επιτευχθεί το 1992 κατέρρευσε την επόμενη δεκαετία και η διαμάχη στον ΠΟΕ ξεκίνησε το 2004. Τώρα ο οργανισμός αποτίμησε σε 7,5 δισ. δολάρια τον χρόνο τη ζημία που προκαλούν οι ευρωπαϊκές επιδοτήσεις, επιτρέποντας στις ΗΠΑ να ανακτήσουν το ποσό μέσω δασμών. Αυξημένοι δασμοί θα επιβληθούν σε αεροπλάνα, αλλά και σε προϊόντα όπως ζυμαρικά, ουίσκι, ελιές και υφάσματα. Μια δεύτερη απόφαση του ΠΟΕ, που αναμένεται να εκδοθεί του χρόνου, πιθανότατα θα παραχωρεί το ίδιο δικαίωμα στους Ευρωπαίους, ώστε να αντισταθμιστεί η βοήθεια που χορηγούν οι ΗΠΑ στην Boeing.
Οι κυβερνήσεις είναι πολύ στενά συνδεδεμένες με τους κατασκευαστές αεροσκαφών. Είναι πελάτισσες, πρώην πολιτικοί είναι μέλη των διοικητικών συμβουλίων των αεροναυπηγικών εταιρειών, πρόεδροι γίνονται πρακτικά πωλητές τους. Κρατικά επενδυτικά ταμεία σε χώρες όπως η Κίνα και σε περιοχές όπως η Μέση Ανατολή αναλαμβάνουν απευθείας μερίδιο σε αεροναυπηγικές εταιρείες ή δανείζουν χρήματα σε ζημιογόνες εταιρείες, όπως η Alitalia. Το να παραπονιέται κανείς για τις κρατικές επιδοτήσεις δεν αποτελεί προσπάθεια αποκατάστασης δικαιοσύνης, αλλά προσπάθεια να καταφέρει ανταγωνιστικά χτυπήματα. Στο μεταξύ, οι φορολογούμενοι θα υποστούν τριπλό πλήγμα. Πρώτον, αυτοί είναι που τελικά χρηματοδοτούν τις επιδοτήσεις, οι οποίες αποτελούν μεταφορά πλούτου από τα δημόσια ταμεία στα χρηματοκιβώτια των εταιρειών κατασκευής αεροσκαφών. Δεύτερον, πληρώνουν την προσπάθεια που καταβάλλεται επί χρόνια ώστε να βρεθούν λύσεις, προσπάθεια που απορροφάει χρήματα για νομικά έξοδα αλλά και ανθρώπινους πόρους. Τέλος, οι υψηλότεροι δασμοί μειώνουν την αγοραστική τους δύναμη.
Ορισμένοι δασμοί έχουν ως στόχο τις εταιρείες κατασκευής αεροσκαφών, αλλά αυτό το κόστος πιθανότατα θα το περάσουν στις αεροπορικές εταιρείες και αυτές στους καταναλωτές. Μάλιστα, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι εταιρείες δεν είχαν καν ανάγκη τις επιδοτήσεις. Πράγματι, η κρατική βοήθεια που δόθηκε αρχικά στην Airbus τής επέτρεψε να σπάσει την κυριαρχία της Boeing στην αγορά. Ο Ρίτσαρντ Μπόλντγουιν και ο Πολ Κρούγκμαν είχαν υπολογίσει το 1988 ότι αν δεν υπήρχε η Airbus, η Boeing θα μπορούσε να χρεώνει μέχρι και 40% περισσότερο για το αεροσκάφος 767. Ομως, οι σημερινές γιγάντιες εταιρείες δεν έχουν ανάγκη από βοήθεια. Η απόδοση ιδίων κεφαλαίων της Boeing ήταν κατά μέσον όρο 19% την προηγούμενη τριετία, σύμφωνα με υπολογισμούς της Morningstar. Η απόδοση της Airbus ήταν ένα αξιοπρεπές 11%. Στο τέλος ο λογαριασμός πηγαίνει στον φορολογούμενο.
Πηγή: kathimerini.gr / REUTERS BREAKINGVIEWS
