Του Γιώργου Μαρκοπουλιώτη
Εδώ και μία δεκαετία και πλέον, η Ευρώπη αντέχει να μετρά ακολουθίες κρίσεων, από την απειλή του Grexit στην πραγματικότητα του Brexit, και από το λαϊκισμό και την παραπληροφόρηση στη μεγαλύτερη πανδημία της γενιάς μας. Οι επόμενοι μήνες είναι κρίσιμοι διότι πλέον, υπάρχει πρόταση στο τραπέζι η οποία όχι μόνο είναι ικανή να επουλώσει τις οικονομικές και κοινωνικές πληγές που αφήνει ο κορονοϊος, αλλά θέτει και μία νέα βάση θωράκισης του ευρωπαϊκού οικοδομήματος: την ενίσχυση του συντονισμού της πολιτικής για την οικονομική ανάκαμψη μέσα από έναν ηχηρά ενισχυμένο κοινοτικό προϋπολογισμό. Τόσο λοιπόν η κατάρτιση του 7-ετούς δημοσιονομικού πλαισίου, όσο, και κυρίως, η υλοποίησή του από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη, θα ορίσουν την πορεία της Ευρώπης στο μέλλον. Αυτό που είναι βέβαιο πάντως είναι ότι με το προτεινόμενο σχέδιο, στην πορεία αυτή, ανεξαρτήτως κατεύθυνσης, θα οδεύσουμε όλοι μαζί.
Ο κοινοτικός προϋπολογισμός είναι εξ ορισμού ένας επενδυτικός προϋπολογισμός και η μοναδικότητα, ή κατ’ άλλους η γοητεία του, είναι ότι δεν μπορεί να είναι ελλειμματικός δηλαδή, δεν μπορεί οι δαπάνες του να υπερβαίνουν τα έσοδά του και η διαφορά να καλύπτεται με δανεισμό. Μοναδική και αναπάντεχη όμως ήταν και παραμένει η οικονομική και κοινωνική κρίση την οποία βιώνουμε ως παρεπόμενη της υγειονομικής κρίσης. Σε αυτήν ακριβώς τη μοναδικότητα και την ανάγκη για ισχυρή πολιτική δράση, απάντησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την προηγούμενη εβδομάδα και πρότεινε την εξύψωση του κοινοτικού προϋπολογισμού στον πυρήνα της προσπάθειας για την ανάκαμψη στην Ευρώπη. Η Κομισιόν πρότεινε μία ισχυρή δημοσιονομική τονωτική ένεση στον κοινοτικό 7-ετή προϋπολογισμό ύψους 750 δισ. ευρώ (βλ. πίνακα 1), τη χρηματοδότηση της οποίας θα καλύψει με δανεισμό από την ελεύθερη αγορά, προκειμένου να στηρίξει την οικονομική και επενδυτική δραστηριότητα που βάναυσα πάγωσε η επέλαση του κορονοϊου. Συγχρόνως όμως, ενισχύει και το συντονισμό των οικονομικών πολιτικών των κρατών μελών αφού πλέον, μία σημαντική πηγή χρηματοδότησής τους είναι κοινή… ευρωπαϊκή!
Επιπροσθέτως, ορίζει τις συνθήκες διανομής των ευρωπαϊκών πόρων προς τα κράτη μέλη, με γνώμονα τις ανάγκες και ιδιαίτερες συνθήκες που διαμορφώνει η τρέχουσα κρίση, ενισχύοντας την αλληλεγγύη και συνοχή μεταξύ τους.
Πίνακας 1: Κατανομή New Generation EU 2021-2027 (πρόταση Ευρωπαϊκής Επιτροπής)
Όπως δήλωσε και ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μαργαρίτης Σχοινάς, η Ελλάδα εκτιμάται πως από το New Generation EU θα πάρει 32 δισ. ευρώ, 22-23 εκ των οποίων σε επιδοτήσεις – δηλαδή ουσιαστικά ένα "επιπρόσθετο ΕΣΠΑ", επιπλέον του κανονικού.
Μέχρι πρότινος, στην καρδιά της κρίσης που βιώνουμε, η μορφή και το μέγεθος της απάντησης της Ευρώπης στις οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες αποτελούσε αντικείμενο κριτικής από σειρά κρατών μελών και λοιπών διεθνών εταίρων. Τέτοιες φωνές, άλλοτε καλοπροαίρετες και άλλοτε κακόβουλες, και πάντως ουδόλως συντεταγμένες και ομόρροπες, ασκούσαν πίεση στις αποδόσεις των κρατικών ευρωπαϊκών ομολόγων και διεύρυναν την οικονομική και δημοσιονομική αβεβαιότητα για την επόμενη μέρα. Οι ισχυρές παρεμβάσεις της ΕΚΤ στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, οι σημαντικές αποφάσεις του Eurogroup αλλά και η ετοιμότητα του ESM να συνδράμει, αποσυμπίεσαν δραστικά την αγορά ομολόγων και αγόρασαν χρόνο για την ολοκλήρωση της παρέμβασης και τη συμπλήρωσή της με έναν ισχυρό δημοσιονομικό βραχίονα. Άλλωστε, οι εξελίξεις των τελευταίων μηνών κατέδειξαν την ανισοκατανομή δημοσιονομικής ισχύος μεταξύ των κρατών μελών και το βάθος μιας συνεπόμενης μακροοικονομικής κρίσης την οποία δε θα μπορούσε από μόνη της η άσκηση νομισματικής πολιτικής να αντιμετωπίσει αξιόπιστα. Η Κομισιόν δε χρειάστηκε να εφεύρει τον τροχό, ούτε να μπει σε ατέρμονες νομικοπολιτικές συζητήσεις για τη δημιουργία "εξωτικών" χρηματοδοτικών εργαλείων με φανταχτερά ονόματα. Άλλωστε, όπως είπε και η Πρόεδρος von der Leyen, "αυτό που χρειαζόμαστε είναι μια θεμελιώδης αρχή που μας ενώνει – και το μοναδικό διαθέσιμο εργαλείο που γνωρίζουμε, εμπιστευόμαστε και έχει αποδείξει την αξία του είναι ο κοινοτικός προϋπολογισμός"… εκεί χτυπούσε από καταβολής της, η καρδιά της Ευρώπης.
Τα 750 δισ. ευρώ (#NewGenerationEU) που θα ενισχύσουν τον προϋπολογισμό της ΕΕ στην επόμενη 7-ετία και θα επενδυθούν στην πράσινη, βιώσιμη, κυκλική, ψηφιακή ευρωπαϊκή οικονομία είναι ένα εντυπωσιακό νούμερο με άμεσες και έμμεσες θετικές επιδράσεις στις αγορές. Πέραν της ευθείας χρηματοδότησης των κρατών μελών ή, ακόμα και απευθείας, των επιχειρήσεων, με την ανακοίνωσή του άρχισε ήδη να ασκεί αντίρροπη πίεση στις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων και άρα να καθιστά το δανεισμό φθηνότερο ενώ παράλληλα, δημιουργεί ζωτικό χώρο για την απρόσκοπτη άσκηση της νομισματικής πολιτικής από την ΕΚΤ. Συγχρόνως, ενισχύει τις δυνατότητες των οικονομιών και των κλάδων που πλήττονται περισσότερο να κλείσουν τόσο τα ταμειακά όσο και τα επενδυτικά κενά που το πάγωμα της οικονομικής δραστηριότητας προκάλεσε και συνεχίζει να προκαλεί. Η Ελλάδα, το μερίδιο της οποίας θα ξεπεράσει σαφώς τα 30 δισ. ευρώ, έχει τη χρυσή ευκαιρία να συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις που έχουν δρομολογηθεί και συγχρόνως, να καταρτίσει ένα συνολικό και συνεκτικό επενδυτικό σχέδιο αναβάθμισης υποδομών, απλοποίησης διαδικασιών και προσέλκυσης άμεσων ξένων ιδιωτικών επενδύσεων προκειμένου να διαμορφώσει νέο αποτελεσματικό μοντέλο οικονομικής δραστηριότητας. Η Ευρώπη αντεπιτίθεται και η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να ακολουθήσει.
* Ο κ. Γιώργος Μαρκοπουλιώτης είναι Επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα
Πηγή: capital.gr
