*Του Bobby Ghosh
Το IRIS Alborz, καμάρι του ιρανικού ναυτικού, δεν είναι και πολύ "πολεμικό" πλοίο. Η φρεγάτα τέθηκε σε λειτουργία το 1971: δεκαετίες κυρώσεων υποχρέωσαν το Ιράν να την εξοπλίσει με αυτοσχέδια συστήματα μάχης, πολύ πιο ανίσχυρα από τη δύναμη πυρός των αντίστοιχων πλοίων σε μεγάλους ναυτικούς στόλους ανά τον κόσμο.
Ωστόσο, το πλοίο εξυπηρετεί σημαντικούς συμβολικούς σκοπούς. Είναι μια υπενθύμιση ότι η Ισλαμική Δημοκρατία είναι ένα θαλάσσιο κράτος, αν όχι μια μεγάλη δύναμη. Ο οπλισμός του, όσο περιορισμένος κι αν είναι, διαφημίζει επίσης τις εγχώριες δυνατότητες κατασκευής όπλων του Ιράν. Όταν αποπλέει από το λιμάνι του Μπαντάρ Αμπάς στον Περσικό Κόλπο, το Alborz δεν προβάλλει τόσο δύναμη, όσο την περιφρόνηση από πλευράς Τεχεράνης των αντιπάλων του Ιράν.
Αυτή τη στιγμή, το σκάφος εξυπηρετεί συμβολικές λειτουργίες στο άκρο της Αραβικής Χερσονήσου, ως διαβεβαίωση και αναγνώριση προς έναν βασικό σύμμαχο: τους αντάρτες Χούθι της Υεμένης, οι οποίοι επιτίθενται στη διεθνή ναυτιλία σε έναν από τους σημαντικότερους θαλάσσιους δρόμους του κόσμου. Έχουν επίσης εκτοξεύσει πυραύλους προς την κατεύθυνση του Ισραήλ, για την υποστήριξη ενός άλλου συμμάχου του Ιράν, της Χαμάς.
Το Alborz δεν πρόκειται να τους παράσχει μεγάλη προστασία από τον ναυτικό στολίσκο υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, γνωστό ως Επιχείρηση Prosperity Guardian, ο οποίος αναχαιτίζει τους πυραύλους και τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη των Χούθι, καθώς και βυθίζει μερικά από τα σκάφη τους. Ωστόσο η Τεχεράνη σηματοδοτεί στους αντάρτες ότι δεν είναι μόνοι.
Δίκτυο πληρεξουσίων
Για το Ιράν, αυτή είναι μια ασυνήθιστα ανοικτή επίδειξη στρατιωτικής υποστήριξης για ένα από τα εκτεταμένα δίκτυα συμμάχων και πληρεξουσίων του στη Μέση Ανατολή. Η Τεχεράνη χρησιμοποιεί συνήθως κεκαλυμμένα μέσα για να εκπαιδεύει, να χρηματοδοτεί και να εξοπλίζει ομάδες όπως η Χεζμπολάχ στον Λίβανο, η Χαμάς στη Γάζα και η Χασντ αλ-Σάαμπι στο Ιράκ. Δημοσίως, οι ηγέτες του Ιράν περιορίζονται σε ρητορική ενθάρρυνση και έγκριση ενεργειών.
Έτσι έγινε με τους Χούθι. Η Τεχεράνη είχε αναπτύξει δεσμούς με τους αντάρτες πολύ πριν εμφανιστούν στη διεθνή σκηνή πριν από σχεδόν 10 χρόνια, καταλαμβάνοντας την πρωτεύουσα της Υεμένης Σαναά και ανατρέποντας τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της χώρας. Έκτοτε, το Ιράν προμήθευε τους Χούθι με ολοένα και πιο εξελιγμένους πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη, καθώς και με μέσα για την τοπική παραγωγή τους.
Αυτή η υποστήριξη έδωσε τη δυνατότητα στους αντάρτες να νικήσουν έναν αραβικό συνασπισμό υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας που προσπαθούσε να αποκαταστήσει την εξόριστη κυβέρνηση της Υεμένης. Τα όπλα της Τεχεράνης επέτρεψαν επίσης στους Χούθι να χτυπήσουν βαθιά στο έδαφος της Σαουδικής Αραβίας, με πιο θεαματικές τις επιθέσεις του 2019 στην πετρελαϊκή υποδομή του βασιλείου. Οι Σαουδάραβες τελικά υποχρεώθηκαν να κάνουν έκκληση για ειρήνη.
Σε όλο αυτό το διάστημα, το Ιράν ισχυριζόταν ότι οι Χούθι ενεργούσαν μόνοι τους. Μόνο μία φορά, την άνοιξη του 2015, έστειλε έναν ναυτικό στολίσκο - με επικεφαλής το Alborz, όπως τώρα - για να προσπαθήσει να σπάσει τον αποκλεισμό των λιμανιών της Υεμένης από τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Αφότου όμως οι ΗΠΑ έστειλαν ένα αεροπλανοφόρο για να αναχαιτίσει τον στολίσκο, οι Ιρανοί αποχώρησαν αθόρυβα. Τότε, οι Χούθι ήταν ένας από τους λιγότερο σημαντικούς πληρεξούσιους της Τεχεράνης, χαμηλότερης κατηγορίας σε σχέση με τη Χεζμπολάχ ή τη Χαμάς. Η κατάσταση δεν άξιζε τον κίνδυνο σύγκρουσης με τις ΗΠΑ.
Αναβάθμιση
Η πιο αποφασιστική περιφρόνηση του Ιράν προς τη Δύση, αυτή τη φορά εκ μέρους των Χούθι, αντανακλά την άνοδό τους στην πρώτη βαθμίδα συμμάχων. Είναι μια ανταμοιβή για τον εξευτελισμό ενός από τους ορκισμένους εχθρούς του ιρανικού καθεστώτος, της Σαουδικής Αραβίας, καθώς και μια εκδήλωση εκτίμησης της χρησιμότητάς τους στον αγώνα εναντίον ενός άλλου, του Ισραήλ.
Η προαγωγή την οποία λαμβάνουν οι Χούθι έρχεται στην κατάλληλη στιγμή για την Τεχεράνη. Η Χαμάς, το κύριο ιρανικό "δόρυ" κατά του Ισραήλ, υποβαθμίζεται σοβαρά από τον πόλεμο στη Γάζα. Το Ιράν είναι απρόθυμο να αναπτύξει τη Χεζμπολάχ στο πεδίο της μάχης, εν μέρει από φόβο μήπως εξαντλήσει τον παλαιότερο, πιο ισχυρό "πελάτη" του.
Η ενίσχυση των Χούθι έχει μεγαλύτερο νόημα για το Ιράν, επειδή εκείνοι μπορεί να αποδειχθούν πολύ πιο ανατρεπτικοί από οποιονδήποτε άλλον πληρεξούσιο - όπως μόλις απέδειξαν απομακρύνοντας ουσιαστικά την παγκόσμια εμπορική ναυτιλία από μια θαλάσσια λωρίδα η οποία αντιπροσωπεύει το 12% του παγκόσμιου εμπορίου.
Ενώ η κύρια χρησιμότητα της Χεζμπολάχ στην Τεχεράνη είναι κυρίως ως προστάτης των ιρανικών συμφερόντων στον Λίβανο και τη Συρία, με κύριο σκοπό της Χαμάς, από την άλλη πλευρά, να σκοτώνει Ισραηλινούς, οι Χούθι μπορούν να προκαλέσουν οικονομική ζημιά στους κοντινούς εχθρούς του Ιράν, στον ευρύτερο κόσμο και, κατ' επέκταση, στις ΗΠΑ.
Μοναδική θέση
Βοηθά την ιρανική υπόθεση ότι οι Χούθι λειτουργούν με λιγότερους περιορισμούς από οποιονδήποτε άλλον πληρεξούσιο. Σε αντίθεση με τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο ή τη Χασντ αλ-Σάαμπι στο Ιράκ, οι Υεμενίτες αντάρτες δεν χρειάζεται να διαχειρίζονται πολύπλοκες πολυεθνικές και πολυθρησκευτικές τοπικές πολιτικές. Σε αντίθεση με τη Χαμάς, είναι μακριά από τις Δυνάμεις Άμυνας του Ισραήλ. Διοικούν μια μεγάλη χώρα, με άφθονες απομακρυσμένες περιοχές από τις οποίες μπορούν να εκτοξεύουν τους ιρανικούς πυραύλους. Η δε γειτνίασή τους με ορισμένες από τις κύριες πηγές ενέργειας του κόσμου ενισχύει το δυναμικό της απειλής τους.
Δεν θα πρέπει να εκπλήξει κανέναν, λοιπόν, εάν οι Χούθι ανέβουν στην εκτίμηση του Ιράν και τελικά φθάσουν - ίσως και ξεπεράσουν- τη Χεζμπολάχ. Αυτή η προοπτική τρομοκρατεί τους Άραβες γείτονες της Υεμένης. Είναι χαρακτηριστικό ότι ούτε η Σαουδική Αραβία ούτε τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα τόλμησαν να συμμετάσχουν στην Επιχείρηση Prosperity Guardian.
Για τον ευρύτερο κόσμο, η απάντηση στην αυξανόμενη απειλή των Χούθι θα απαιτήσει πολύ περισσότερα από ναυτικούς στολίσκους στην Ερυθρά Θάλασσα. Αντί να αντιδρούν απλώς στις προκλήσεις των ανταρτών και των αφεντικών τους στην Τεχεράνη, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους θα χρειαστεί να επιβάλουν περιορισμούς στη δυνατότητά τους να κάνουν κακό (βλέπε τις συστάσεις του συναδέλφου μου στο Bloomberg Opinion, ναύαρχου James Stavridis), ενισχύοντας τους εγχώριους αντιπάλους τους.
Οι τελευταίοι περιλαμβάνουν δυνάμεις πιστές στην εξόριστη κυβέρνηση και ένοπλα στοιχεία γύρω από το Άντεν, γνωστά ως Κίνημα του Νότου. Κάτι τέτοιο θα παρουσίαζε προκλήσεις, όπως το άβολο γεγονός ότι το Νότιο Κίνημα επιδιώκει τον αποχωρισμό του από την Υεμένη και ότι την εξόριστη κυβέρνηση συνθέτουν διεφθαρμένοι και ανίκανοι πολιτικοί.
Δεδομένης της ηλικίας και της κατάστασής του, η ανάπτυξη του Alborz είναι πιθανό να είναι σύντομη. Έχει ήδη εκπληρώσει τους συμβολικούς σκοπούς της. Πολύ μετά την επιστροφή της φρεγάτας στο Μπαντάρ Αμπάς, ωστόσο, το Ιράν και ο πρόσφατα αναβαθμισμένος σύμμαχός του στην Υεμένη θα αποτελούν κίνδυνο για την Ερυθρά Θάλασσα.
Απόδοση - Επιμέλεια - Επιλογή Κειμένων (2019-2024): Γ.Δ. Παυλόπουλος
Πηγή : capital.gr / bloomberg opinion
